Co to jest dopamina?

Co to jest dopamina?

Dopamina jest rodzajem neuroprzekaźnika. Twoje ciało ją wytwarza, a twój układ nerwowy używa jej do wysyłania wiadomości między komórkami nerwowymi. Dlatego czasami nazywany jest posłańcem chemicznym.

Dopamina odgrywa ważną rolę w naszym odczuwaniu przyjemności. To duża część naszej wyjątkowej ludzkiej zdolności myślenia i planowania. Pomaga nam dążyć, koncentrować się i znajdować rzeczy interesujące, przynoszące nam poczucie szczęścia, spełnienia i rozwoju.

Twoje ciało rozprzestrzenia je wzdłuż czterech głównych ścieżek w mózgu. Jak większość innych układów w ciele, nie zauważasz tego (a może nawet o nim wiesz), dopóki nie pojawi się problem.

Za dużo lub za mało tego hormony może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych. Niektóre są poważne, na przykład choroba Parkinsona. Inne są mniej poważne w skutkach, ale wciąż mogą okazać się dokuczliwe prowadząć do konieczności zaprzestania stosowania dopaminy.

Dopamina – informacje podstawowe

Jest wytwarzany w mózgu w dwuetapowym procesie. Najpierw zmienia aminokwas tyrozyny w substancję zwaną dopa, a następnie w dopaminę.

Wpływa na wiele części twojego zachowania i funkcji fizycznych, takich jak:

• Uczenie się
• Motywacja
• Tętno
• Funkcja naczyń krwionośnych
• Funkcja nerki
• Laktacja
• Sen
• Nastrój
• Uwaga
• Kontrola nudności i wymiotów
• Przetwarzanie bólu
• Ruch

Dopamina a zdrowie psychiczne

Trudno wskazać jedną przyczynę większości zaburzeń psychicznych i wyzwań. Ale często są związane z zbyt dużą lub zbyt małą dopamina w różnych częściach mózgu. Przykłady obejmują:

Schizofrenia. Kilkadziesiąt lat temu naukowcy uważali, że objawy wynikają z nadaktywnego układu dopaminowego. Teraz wiemy, że niektóre z nich są spowodowane zbyt dużą ilością tej substancji chemicznej w niektórych częściach mózgu. Obejmuje to halucynacje i urojenia. Brak tego w innych częściach może powodować różne objawy, takie jak brak motywacji i pożądania.

ADHD. Nikt nie wie na pewno, co powoduje zespół nadpobudliwości z deficytem uwagi (ADHD). Niektóre badania pokazują, że może to być spowodowane niedoborem dopaminy. Ten problem może wynikać z twoich genów. Metylofenidat ADHD (Ritalin) działa poprzez zwiększenie dopaminy.

Nadużywanie i uzależnienie od narkotyków. Leki takie jak kokaina mogą powodować duży, szybki wzrost dopaminy w mózgu. To w dużym stopniu zaspokaja Twój naturalny system nagród. Jednak wielokrotne używanie narkotyków podnosi również próg tego rodzaju przyjemności. Oznacza to, że musisz wziąć więcej, aby osiągnąć ten sam poziom. Tymczasem leki zmniejszają naturalną zdolność produkcji dopaminy. Prowadzi to do emocjonalnych upadków, gdy jesteś trzeźwy.

Dopamina w innych chorobach

Odgrywa także rolę w chorobach niezwiązanych ze zdrowiem psychicznym. Jednym z nich jest choroba Parkinsona. Inną jest otyłość, którą American Medical Association sklasyfikowało jako chorobę w 2013 roku.

Choroba Parkinsona. Dopamina umożliwia neuronom w mózgu komunikację i kontrolę ruchu. U Parkinsona jeden typ neuronu ulega degeneracji. Nie ma już sygnału do wysłania, więc twoje ciało wytwarza mniej dopaminy. Brak równowagi chemicznej powoduje objawy fizyczne. Należą do nich drżenie, sztywność, spowolnienie spontanicznego ruchu, słaba równowaga i słaba koordynacja. Lekarze leczą te objawy lekami, które podnoszą poziom tej substancji chemicznej.

Otyłość. W większości przypadków, jeśli zużyjesz więcej kalorii niż spalisz, przytyjesz. Dlaczego więc otyli ludzie nie mogą po prostu jeść mniej i odchudzać się? Odpowiedź nie jest taka prosta. Mogą napotykać przeszkody, których inni nie mają. Mogą mieć problemy ze swoimi naturalnymi systemami nagród. Może to wpłynąć na ilość spożywanego jedzenia, zanim poczuje się usatysfakcjonowany. Badania obrazowe sugerują, że u osób z tą chorobą ciało może nie uwalniać wystarczającej ilości dopaminy i innego hormonu dobrego samopoczucia, serotoniny.

Neuroprzekaźnik, który może ratować życie

Ta substancja chemiczna zwykle odgrywa drugorzędną rolę w ciele, ale w niektórych sytuacjach medycznych dosłownie ratuje życie. Lekarze stosują dopaminę na receptę (inotropinę) w leczeniu:

• Niskie ciśnienie krwi
• Słaba pojemność minutowa serca (gdy serce nie wypompowuje wystarczającej ilości krwi)
• Słaby przepływ krwi do ważnych narządów
• Niektóre przypadki wstrząsu septycznego

Skutki uboczne i efekty niepożądane stosowania dopaminy

Możliwe są powikłania w związku z interakcją dopaminy z niektórymi lekami, nawet jeśli są przyjmowane pod ścisłym nadzorem. Główne związane z dopamina to:

• Nieregularne tętno
• Szybsze tętno
• Problemy z oddychaniem
• Ból w klatce piersiowej
• Nudności i wymioty
• Bół głowy

Ponieważ dopamina wchodzi w reakcję z licznymi lekami, ważne jest, aby Twój lekarz znał wszystkie przyjmowane przez Ciebie leki.

Jak działa dopamina? Obejrzyj krótki film na ten temat!

Źródła:
Nature Neuroscience: „Co oznacza dopamina?”
Madame Curie Bioscience Database: „Dopamina a choroba Parkinsona”.
BMJ: „Metylofenidat działa poprzez zwiększenie poziomu dopaminy”.
Merck Manual: “Neurotransmisja.”
Journal of Mental Disorders and Treatment: „Dopamina: receptory, funkcje, synteza, ścieżki, lokalizacje i zaburzenia psychiczne: przegląd literatury”.